Coronavirüs tehlikesinin hayatımızı etkisi altına altığı, #EvdeKal çağrılarının yapıldığı şu günlerde, bisikletçiler de içeride kapalı kalmaktan muzdarip. Peki, bu günlerde bisiklete binmek sağlıklı mı, güvenli mi? Bicycling.org sitesinde kaleme alınan makale, aklımızdaki bu sorulara Dr. David Nieman ve Dr. Brian Labus’un cevaplarını listeliyor.
Dışarıda Bisiklete Binmek Güvenli mi?
Evet, hastalık bulaşması söz konusu olduğunda dışarıda bulunmak, içeride bulunmaktan daha iyi. İnsanlar bir araya toplandıklarında birisi öksürür ya da hapşırırsa, ağızlarından çıkan damlacıklar insanların dokundukları nesnelere yapışır, insanlar da yüzlerine dokunurlar. Şu an için en iyi plan, bisiklete tek başına binip dışarının keyfini çıkarmaktır.Ayrıca, insanlar soğuk havada bisiklete bindiklerinde hastalık kapacaklarından korkarlar ama bu doğru değildir, soğuk havada sürüşün size hava yoluyla bulaşan herhangi bir hastalığı bulaştırdığına dair bir veri yoktur.30–60 dakika arası orta tempolu aktiviteler, bağışıklık sisteminizi güçlendirebilir. Bunu yaparken de bulunduğunuz bölgede uygulanan karantina veya kişisel bir izolasyon varsa, ona da uyduğunuzdan emin olmalısınız. Ayrıca hastaysanız ve virüsü bulaştırma riskiniz varsa, lütfen evde kalın.Karantina sürecinde iseniz, bulunduğunuz yerde vücut ağırlığı egzersizleri yapabilir veya trainer ile çalışabilirsiniz. Tabii ki eğer hasta değilseniz.Genel grip veya COVID-19 hastası iseniz veya ateşiniz varsa, bazı insanlar yanlış bir inanışla “terleyip hastalığı atabileceğini” düşünür. Bu doğru bir bilgi değildir. Aslında, tam tersidir.
#EvdeKal, yani izolasyon sürecinde bisiklete binebilir miyim?
19 Mart’ta Kaliforniya’da (ve 13 Mart’ta Türkiye’de) bir evde kalma kampanyası başlatıldı. Halktan bir sonraki duyuruya kadar evlerinde kalması ve diğer insanlardan mümkün olduğunca uzak durması istendi. Ancak, San Francisco’daki (ve Türkiye’deki) durum insanların dışarı çıkıp tek başına bisiklete binme, koşu, yürüyüş gibi aktiviteler yapmasının önünde bir engel değil. Sadece sosyal mesafelerini korumaya dikkat etmeleri ve diğer insanlardan en az 2 metre uzak durmaları ve gruplar halinde dolaşmamaları isteniyor.Özetle, spor yapabilirsiniz ama öncelikle sağlık yetkililerinin yaptıkları açıklamalara da dikkat etmelisiniz.
Grup olarak aktiviteler yapmaktan uzak mı durmalıyım?
18 Mart itibariyle ABD Bisiklet Federasyonu bisiklet yarışları ve grup sürüşlerinin, 3 Mayıs’a kadar iptal edilmesini önerdi (Türkiye Bisiklet Federasyonu da kendilerine bağlı bisiklet yarışlarını ileri bir tarihe erteledi).
Bisiklet sürerken tükürmek, şu an için bir sağlık tehlikesi oluşturur mu?
Doktorlara göre, COVID-19’un tükürükle bulaşması mümkün. COVID-19 bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında yayılıyor ve bu damlacıklar yakındaki insanların gözüne, burnuna veya ağzına geldiğinde bulaşma geçrekleşiyor. Tükürük içerisinde, salya ile beraber burun akıntısı veya akciğerden gelen artıklar bulunabiliyor. Bisiklet sürerken burnunu temizleyenler için de aynı durum geçerli.
COVID-19 giysilerin üzerinde ne kadar kalır?
Uzmanlar henüz giysi gibi yüzeylerden virüsün bulaşması konusunda ortak bir fikire sahip değil. Ama Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nün görüşü virüsün birkaç saat ile birkaç gün arasında kalabildiği üzerine. Giysinizin üzerine tükürük vs. bulaşırsa, o bölgeye dokunmaktan kaçınarak mümkün olduğunca hızlı bir şekilde üzerinizi değiştirin ve sonrasında da ellerinizi yıkayın. Giysileri dezenfekte etmek içinse yüksek sıcaklıkta yıkayın ve kurutma makinesinde yüksek sıcaklıkta kurutun.
Dışarıdaki nesnelere dokunmaktan kaçınmalı mıyım?
Son veriler, yeni koronavirüsün, güneş ışığına (UV ışınlarına) maruz kaldığında dışarıdaki nesneler üzerinde uzun süre kalamadığını gösteriyor. Genel olarak, virüs dışarıda bulunan nesnelerin üzerinde çok az miktarda bulunabiliyor. Ancak, eğer enfekte olan kişi eline öksürür veya hapşırır ve hemen ardından trafik düğmesi gibi nesnelere dokunursa, siz de hemen ardından bu nesneye dokunursanız problem olabiliyor.
Virüs terleme yolu ile bulaşır mı?
CDC (ABD Hastalık Kontrol Merkezi)’ye göre, virüs terleme yolu ile bulaşmıyor, ancak 2 metreden daha yakın temasta bulunan insanlara, öksürük ve hapşırma ile oluşan damlacıklar yolu ile bulaşıyor.
Bende belirtiler görülmese bile hastalığı bulaştırabilir miyim?
Bu da coronavirüs ile ilgili henüz tam olarak anlaşılamayan durumlardan bir tanesi. Muhtemelen, belirtileri göstermeden hemen öncesindeki dönemde hastalığı bulaştırabiliyorsunuz. Öksürmeye veya hapşırmaya başladığınızda, haliyle, daha bulaştırıcı oluyorsunuz.Sosyal mesafemizi korumak şu an için tek çözüm. Uzmanlar hala virüsün nesneler üzerinde ne kadar kalabildiği ile ilgili çalışmalar yapıyor ve asıl sorunu problem aşırı bulaşıcı olması, öksürme ve hapşırma ile kolayca bulaşabilmesi ve hasta olduğunu düşünmeyen insanlar tarafından bulaştırılabilmesi gibi durumlar oluşturuyor. Bu yüzden elimizi yıkamak ve yüzümüze dokunmamak bu kadar önemli.
Antrenman sonrası bağışıklık sistemim zayıflar mı yoksa güçlenir mi?
Glikojen depolarınız tükendiğinde, vücudunuz normalde olduğu gibi çalışmaz. Bu, zorlayıcı bir sürüş veya yarış sonrası grip veya coronavirüs taşıyan birine maruz kalırsanız, vücudunuzun savunma sisteminin kapalı olduğu anlamına gelir. Ayrıca -uzun sürüşün getirdiği zihinsel ve fiziksel stres de hasta olma ihtimalinizi artırabilir.Dr. Nieman’ın görüşüne göre; bisikletçiler, uzun, yoğun bisiklet sürüşlerinden ve çalışmalardan kaçınmalı. Bisikletçiler bu süreçte formda olmayı değil, sağlıklı olmayı düşünmeli.Ancak bu, bisiklet sürmeyi veya spor yapmayı tamamen bırakmalısınız anlamına gelmiyor. Düzenli egzersiz ve güçlü bir bağışıklık sistemi arasında güçlü bir bağlantı var.
Spor salonlarına gitmek güvenli mi?
Çoğu ülke ve şehir, coronavirüsün yayılmasının engellenmesi konusunda adımlar atıyor. Birçok yerde, virüsün kolayca yayılmasına sebep olabilecek spor salonları önlem olarak geçici olarak kapatıldı.Bu süreç içerisinde evde çalışmak, formunuzu ve sağlığınızı korumak için en iyi yol olabilir. Kapatılan pek çok spor salonu, internetten izleyebileceğiniz online dersler de sunuyor.Ayrıca, nerede spor yaparsanız yapın, özellikle spordan sonra ellerinizi düzenli olarak yıkamayı ve bütün spor ekipmanınızı yıkamayı ihmal etmeyin.
Kiralık, paylaşımlı bisikletleri kullanıyorsak, alabileceğimiz ekstra önlemler
nelerdir?Eğer sizden hemen önce hasta bir insan kullandıysa, bu bisikletlerin gidonlarında virüs bırakmış olabilir. Kullanmadan önce bisikletin gidonunu antibakteriyel kullan-at mendillerle silmek, birçok virüse veya bakteriye maruz kalmanızı önleyecektir.Ayrıca CDC’ye göre, virüsün ana bulaşma yolu olmasa da, hasta insanların enfekte ettiği bir yüzeye dokunarak, daha sonra ağzınız, burnunuz veya gözlerinize dokunarak COVID-19’a yakalanmanız mümkün.Genel olarak, eğer eldiven kullanırsanız, binmeden önce gidonlarını dezentekte ederseniz paylaşımlı bisikletleri kullanmanızda bir sakınca görünmüyor. Yine de hemen sonrasında elinizi yıkamayı ihmal etmeyin ve yüzünüze dokunmaktan kaçının.
Yarışım iptal olmadı, gitmeli miyim?
Uzun süredir hazırlandığınız yarışla ilgili ne yapacağınızı düşünüyor olabilirsiniz. Uzun sözün kısası: gitmeyin. CDC, önümüzdeki 8 hafta boyunca 50 veya daha fazla kişinin toplandığı bütün organizasyonların iptal edilmesini öneriyor.
Yarış iptal oldu, ama başka grup sürüşleri var. Gidebilir miyim?
İptal olan etkinlikler yerine, grup gürüşleri veya gayriresmi yarışlar konuyor olabilir. Ama insanların bir araya geldiği etkinliklerin tümü için, virüsün bulaşma riski oluşuyor.Genel olarak özetleyecek olursak; diğer insanlarla ilişkilerinizde seçici olmalı, kendinizi korumak için elinizi yıkamak, diğer insanlarla doğrudan temastan kaçınmak, yüzünüze dokunmamak gibi temel adımları atmalısınız. Coronavirüs haricinde, grip hastalığına yakalanma ihtimalinizin de olduğunu hatırlatmak isteriz.